Cả bố và mẹ đều có thể bị trầm cảm sau sinh

Hầu hết mọi người đều nghe nói rằng phụ nữ có thể bị trầm cảm sau khi sinh em bé. Nhưng điều này không chỉ giới hạn đối với các bà mẹ, những người mới làm cha cũng có thể bị trầm cảm trong những tháng đầu sau khi đứa con của họ ra đời, bởi trở thành bố cũng là một sự thay đổi lớn trong cuộc sống của họ.

Trầm cảm sau sinh thậm chí có thể xảy ra đồng thời ở cả bố và mẹ; gây ra những hệ quả không tốt cho đôi vợ chồng và cả đứa con mới chào đời của họ.

Để hiểu rõ hơn về điều này, các nhà nghiên cứu từ Đại học College London (UCL) đã xem xét 23 nghiên cứu trước đây với dữ liệu từ hơn 29.000 cặp vợ chồng.

Đồng tác giả nghiên cứu, Tiến sĩ Kara Smythe, bác sĩ sản-phụ khoa và thạc sĩ triết học/nghiên cứu sinh tại Viện Dịch tễ học và Chăm sóc sức khỏe của UCL cho biết: “Đã có rất nhiều tài liệu về sức khỏe tâm thần của các bà mẹ, nhưng chúng tôi mới chỉ bắt đầu nhận ra tầm quan trọng của sức khỏe tâm thần của nam giới trong quá trình chuyển sang làm cha.”

“Bởi vì sức khỏe tinh thần của cả cha và mẹ ảnh hưởng đến mối quan hệ của họ với đứa trẻ mới sinh và cả sức khỏe của trẻ sơ sinh, đó là một lĩnh vực quan trọng cần nghiên cứu”, Smythe nói thêm.

Nhóm nghiên cứu phát hiện ra rằng cứ 100 cặp vợ chồng thì có khoảng 3 cặp bị trầm cảm sau sinh muộn – khi con họ được 3 đến 12 tháng tuổi. Cứ 100 cặp vợ chồng thì có khoảng hai cặp, cả cha và mẹ đều bị trầm cảm trước sinh (trước khi đứa trẻ chào đời) và trầm cảm sau sinh sớm, nghĩa là trong 12 tuần sau khi sinh.

Các nghiên cứu trước đây đã chỉ ra rằng đối với cả cha và mẹ có tiền sử rối loạn tâm trạng thì khả năng cao hơn người mẹ và/hoặc cha đó sẽ phát triển chứng rối loạn tâm thần.

Một nghiên cứu khác cho thấy khoảng 10% ông bố bị trầm cảm khi bạn đời của họ mang thai và khoảng 9% trầm cảm trong năm đầu tiên sau khi sinh.

“Chúng tôi biết từ các nghiên cứu trước đây rằng khi các bà mẹ bị trầm cảm, thì các ông bố cũng có nhiều khả năng bị trầm cảm hơn. Lo lắng chu sinh của các bà mẹ có liên quan đến chứng trầm cảm của mẹ, và ở những ông bố thì nguy cơ lo âu tăng hơn gấp ba lần khi người mẹ bị trầm cảm”, Smythe nói.

Đánh giá bao gồm các nghiên cứu từ 15 quốc gia. Nhưng có hạn chế là mỗi quốc gia sử dụng nhiều công cụ sàng lọc khác nhau.

Ai là người có nguy cơ trầm cảm sau sinh cao nhất?

Nghiên cứu cho thấy các bà mẹ có nhiều nguy cơ mắc chứng rối loạn tâm trạng trước khi sinh hoặc sau khi sinh nếu họ phải sống với những tác nhân gây căng thẳng trong thời gian này, sự hạn chế hỗ trợ xã hội và tiếp xúc với bạo lực của bạn đời.

Ở các ông bố, việc tăng nguy cơ rối loạn tâm thần chu sinh có liên quan đến trình độ học vấn thấp, tỷ lệ thất nghiệp, hỗ trợ xã hội thấp và đau khổ trong hôn nhân.

Tiến sĩ Kimberly Yonkers là chủ tịch tâm thần học tại Trường Y UMass ở Worcester. Cô nhấn mạnh rằng bài đánh giá không phải về chẩn đoán các giai đoạn chính của trầm cảm mà là các thước đo về mức độ đau khổ và có thể thay đổi tùy theo ngày.

Yonkers cho biết: “Thông điệp quan trọng là có con là một sự kiện tuyệt vời, nhưng nó cũng không phải là một sự kiện giúp giảm căng thẳng.”

Yonkers nói rằng khi một người bị trầm cảm sẽ làm tăng khả năng trầm cảm cho người còn lại.

Ngoài ra, “Những người đã từng có tiền sử trầm cảm thì rõ ràng có nguy cơ cao bị trầm cảm hoặc các triệu chứng trầm cảm trong giai đoạn căng thẳng cao độ này” Yonkers nói.

Các giải pháp có thể bao gồm sàng lọc các rối loạn sức khỏe tâm thần trong những tháng đầu sau khi đứa trẻ được sinh ra, xác định các nguồn lực có thể hỗ trợ mọi người và giáo dục để những người mới làm cha mẹ biết những gì sẽ xảy ra, Yonkers nói.

Nghiên cứu dồn sự chú ý “đến một điều mà tất cả những người khác nghiên cứu và thực hành trong lĩnh vực này đều biết, đó là mối quan hệ giữa cha mẹ là vô cùng quan trọng đối với sức khỏe tâm thần của mỗi cá nhân họ”, Daniel Singley, một nhà tâm lý học và là người sáng lập đồng thời là giám đốc của Trung tâm dành cho nam giới xuất sắc ở San Diego, cho biết.

Khoảng thời gian biến đổi mạnh mẽ

Singley nói giai đoạn này của cuộc đời là một giai đoạn phải điều chỉnh dữ dội. Tuy nhiên, ông cho rằng nghiên cứu này có khả năng đánh giá không đúng số lượng thực tế các ông bố hoặc cặp vợ chồng bị trầm cảm và lo âu, một phần vì các nghiên cứu được phân tích đều có các điểm giới hạn khác nhau đối với bệnh trầm cảm. Một lý do khác là trong các nghiên cứu trước đây, đàn ông thường có xu hướng bị báo cáo thiếu về trầm cảm và lo âu.

“Đây có lẽ không phải là bức tranh toàn cảnh, có lẽ còn rất nhiều người đàn ông đang trải qua điều này” Singley nói.

Singley cho biết có một điểm mù xã hội đối với những người cha có vấn đề sức khỏe tâm thần liên quan đến việc mang thai và làm cha mẹ, trong khi những người cha đương đại được kỳ vọng sẽ làm nhiều hơn và là người hỗ trợ mà không thừa nhận rằng họ cũng có thể cần được hỗ trợ.

Ông cho rằng các giải pháp cho vấn đề này có thể bao gồm việc chuyển từ ý tưởng “sức khỏe tâm thần của bà mẹ” sang “sức khỏe tâm thần của cha mẹ”. Đó sẽ là một chặng đường rất dài, ông nói thêm.

Kết quả được công bố ngày 24 tháng 6 trên tạp chí JAMA Network Open.